ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုးဆိုသည္မွာ ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္ထားသည့္ ေအးဒီးစ္ျခင္က်ား ကိုက္ခံရျခင္းမွ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ေရာဂါပိုးကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ကတည္းက ယူဂႏၶာႏိုင္ငံရွိ ေမ်ာက္မ်ားတြင္စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ၁၉၅၂ ခုႏွစ္တြင္ ယူဂႏၶာႏိုင္ငံႏွင့္ တန္ဇန္းနီးယားႏိုင္ငံတို႔၌ လူသို႔ ကူးစက္မႈရွိခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔အထိ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေပါင္း ၇၂ ႏိုင္ငံတြင္ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံအပါအဝင္ အေရွ႕
ေတာင္ အာရွႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံတို႔တြင္လည္း ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါမ်ားကူးစက္ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိပါသည္။
ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ သယ္ေဆာင္ထားေသာ ေအးဒီးစ္ျခင္က်ားသည္ ေရၾကည္ေရသန္႔တြင္ ေပါက္ပြားသည္။
ေရေလွာင္ထားေသာ အိုး၊ ခြက္၊ တိုင္ကီ၊ ပန္းအိုး၊ ေရတင္က်န္လ်က္ရွိေသာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ကားတာယာ၊ ပလတ္စတစ္ခြက္စသည္တို႔တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေန႔ဘက္အခ်ိန္တြင္ လူကိုကိုက္ျခင္းမွ တစ္ဆင့္ ေရာဂါ ကူးစက္ျဖစ္ပြားေစပါသည္။
ျခင္ကိုက္ခံရၿပီး ႏွစ္ရက္မွ ခုနစ္ရက္အတြင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ပါသည္။ ေရာဂါ ကူးစက္ခံရသူငါးဦးတြင္ တစ္ဦး၌ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ျပသႏိုင္ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ အဓိကလကၡဏာ မ်ား မွာ ဖ်ားျခင္း၊ အေရျပားေပၚတြင္ အနီစက္မ်ားထြက္ျခင္း၊ မ်က္စိနာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကြက္သားႏွင့္ အဆစ္မ်ား နာက်င္ျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါသည္။
ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါပိုးကူးစက္ျဖစ္ပြားျခင္း ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားတြင္ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက ဦးေႏွာက္ေသးငယ္ေသာ ကေလးငယ္မ်ားေမြးဖြားလာႏိုင္ပါသည္။
ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆးမရွိေသးပါ။ ေရာဂါလကၡဏာ သက္သာရန္အတြက္သာ ကုသေပးႏိုင္ပါသည္။ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက အနားယူျခင္း၊ ေရလံုေလာက္စြာေသာက္သံုးျခင္း၊ ပါရာစီတေမာကိုသာ အòန္းအတိုင္း ေသာက္သံုးျခင္း၊ ေဆးၿမီးတိုမ်ားႏွင့္ အျခားအကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး မ်ား ေသာက္သံုးျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းႏွင့္ ဇီကာေရာဂါလကၡဏာမ်ားေတြ႕ရွိပါက နီးစပ္ရာက်န္းမာေရး ဌာန၊ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္ျပသ၍ စစ္ေဆးကုသမႈခံယူရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားမႈမရွိေစေရးအတြက္အေကာင္းဆံုးကာကြယ္နည္းမွာ ျခင္က်ားပိုးေလာက္လမ္းႏွိမ္
နင္းေရးႏွင့္ျခင္ကိုက္မခံရေအာင္ ေနထိုင္ေရးျဖစ္ပါသည္။ အိမ္တိုင္း၊ ေက်ာင္းတိုင္း၊ဌာနတိုင္း၌ ျခင္က်ား
ေလာက္လမ္းတစ္ေကာင္မွ်မရွိေစေရးအတြက္ ေအာက္ပါတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။
ဖံုး - ေရေလွာင္ထားေသာအိုး၊ ခြက္မ်ားတြင္ ျခင္မ်ားဝင္ေရာက္ မဥႏိုင္ရန္အတြက္ လံုၿခံဳစြာဖံုးအုပ္ထားရန္၊
သြန္ - အိုး၊ ခြက္ နံရံတြင္ ကပ္ေနေသာ ျခင္ဥမ်ား ေသေစရန္အတြက္ အိုးခြက္မ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တိုက္ခြ်တ္ေဆးေၾကာရန္၊ ျခင္က်ားေလာက္လမ္းေတြ႕ရွိေသာ ေရမ်ားကို သြန္ပစ္ရန္ သို႔မဟုတ္ အျခားအိုးထဲသို႔ ေရစစ္ျဖင့္ ေျပာင္းထည့္ရန္၊
လဲ - ပန္းအိုး၊ နတ္အိုးမ်ား၏ အတြင္းပိုင္းကို တိုက္ခြ်တ္ေဆးေၾကာ၍ ေရမ်ားကို တစ္ပတ္ႏွစ္ႀကိမ္လဲလွယ္ရန္၊
စစ္ - ျခင္က်ားေလာက္လမ္းမ်ားမပါေစရန္ ေရျဖည့္သည့္အခါ ေရစစ္ျဖင့္ စစ္ထည့္ရန္၊
ေလာင္း - ေရထည့္ထားေသာ ေၾကာင္အိမ္ေအာက္ခံခြက္မ်ားႏွင့္ ေရေျမာင္းမ်ားတြင္ ဒီဇယ္ဆီ သို႔မဟုတ္ စက္ဆီေဟာင္းမ်ား ေလာင္းထည့္ရန္၊
ေထာင္ - ဘယ္အခ်ိန္အိပ္အိပ္၊ ဘယ္ေနရာအိပ္အိပ္ ျခင္ေထာင္ေထာင္အိပ္ရန္၊ တတ္ႏိုင္ပါက ေဆးစိမ္ျခင္
ေထာင္အသံုးျပဳရန္၊
ျမႇဳပ္ - အသံုးမျပဳေတာ့ေသာ ေရတင္က်န္ႏိုင္သည့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားကို ေျမျမႇဳပ္ရန္၊
ရွင္း - အိမ္အတြင္း၊ အျပင္၌ ျခင္မ်ားမခိုေအာင္းႏိုင္ေစရန္ ခ်ံဳမ်ားကို ရွင္းလင္းၿပီး သန္႔ရွင္းစြာထားရန္၊
ဖြင့္ - အလင္းေရာင္ရရန္ ျပတင္းေပါက္မ်ားကိုဖြင့္ထားရန္၊
မႈတ္ - လူနာရွိ၍ က်န္းမာေရးဌာနမွ ေဆးမႈတ္ျခင္းလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ပါက ပူးေပါင္းပါဝင္ကူညီၾကရန္။
ထို႔အျပင္ ျခင္ကိုက္မခံရေစရန္ ျခင္ေဆးလိမ္းျခင္း၊ အက်ႌလက္ရွည္ႏွင့္ ေဘာင္းဘီရွည္မ်ားဝတ္ဆင္ျခင္း၊
ေနအိမ္ ၌ျခင္လံုဆန္ခါ တပ္ျခင္းစသည္တို႔ကိုလည္း ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ မိမိဌာန၊ ေနအိမ္ႏွင့္ စာသင္ေက်ာင္းတို႔ရွိ ေရသိုေလွာင္ထားေသာ အုတ္ကန္၊ ေရတိုင္ကီ စသည္တို႔၌ ျခင္က်ားေလာက္
လမ္းေသေဆး အဘိတ္(Abate) ေဆးခတ္ျခင္းအား က်န္းမာေရးဌာနမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္မ်ားအေနျဖင့္လည္း ေရာဂါကူးစက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ရန္၊ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါ လက္ရွိျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာအျခားႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ခရီးသြားလာျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ ပါသည္။
ျခင္က်ားေလာက္လမ္းတစ္ေကာင္မွ် မရွိေစေရးအတြက္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ စသည့္
ျခင္က်ား ပိုးေလာက္လမ္း ႏွိမ္နင္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လူတိုင္းပါဝင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ ဇီကာဗိုင္းရပ္စ္
ေရာဂါအပါအဝင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားမႈမ်ားမရွိေအာင္ ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းႏိုင္မည္ျဖစ္
ပါေၾကာင္း အသိေပးႏိႈးေဆာ္အပ္ပါသည္။
က်န္းမာေရးႏွင့္အားကစားဝန္ႀကီးဌာန
