ပကန်ဆာခွန် (လူမှုဖူလုံရေး) ประกันสังคม လုပ်ငန်းခွင်ပြင်ပတွင်အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဖျားနာခြင်း၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း၊ ဒု...
အဘဆရာဟန်၏ အောက်တွင် ဦးဘိုးစံ (ခေါ်)ညီတစ်ဦးသာရှိလေသည်။
ကုန်သည်လယ်လုပ်မိဘမျိုးရိုးမှ ဆင်းသက်လာခဲ့သော အဘဆရာဟန်သည် ဣစ္ဆာသယမဟိဒ္ဓိစေဂိုဏ်းတော်ကြီး၏ ပညာမရရှိခင်က ကြောင်တံဆိပ်ဒေါ်မယ်ရင် အမည်ဖြင့် ဆေးပြင်းလိပ်ခုံလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ခဲ့ရပေသည်။
မူလဣစ္ဆာသယမဟိဒ္ဓိစေဂိုဏ်းတော်၏ အမည်နာမရှေ့တွင် အဖဘိုးတော်ဟန် ဂိုဏ်းတော်ချုပ် ဖြစ်လာသည့်အခါ၌ ယခင်က အဖဘိုးတော်ဟန်သည် (၁)ဆင့်ပညာဖြင့်ပင် အလွန်အစွမ်းထက်သော ကဝမကြီး ဒေါ်သဲညိုကို အနိုင်ရရှိခဲ့သည်ကို အစွဲပြု၍ ရွှေယင်ကျော်ဟူသော သေသအမည်ကို ထည့်သွင်း ခဲ့ရာမှ ရွှေရင်ကျော် ဣစ္ဆာသယမဟိဒ္ဓိစေဂိုဏ်းတော်ဟူ၍ မည်တွင်ပါသည်။ မူလက ရွှေယင်ကျော်ဟု (ယင်)ကို (ယ)ဖြင့် ခေါ်တွင်သော်လည်း ကုထုံးကျမ်း ရိုက်နှိပ်ရာတွင် (ရင်)ဟု ရိုက်မိသည်ကို ဘိုးတော်ဟန်မှ ဤအတိုင်း ထားပြီး ခေါ်တွင်မည်ဟု မိန့်ရာမှ ရွှေရင်ကျော်ဟု အမည်တွင်ခဲ့ရပေသည်။
ဝေဒနာကို ဝိပဿနာရှုမယ့် ယောဂီတွေအတွက် ပထမ ဝေဒနာသုံးမျိုးရှိတယ်။ သုခဝေဒနာ၊ ဒုက္ခဝေဒနာ၊ ဥပေက္ခာဝေဒနာဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ဒါအကြမ်းစားအဖြစ်နော်။ နောက် သုခမှာ သောမနဿဝေဒနာ၊ ဒုက္ခမှာ ဒေါမနဿဝေဒနာဆိုပြီး နှစ်မျိုးစီခွဲလိုက်ရင်တော့ ဝေဒနာငါးမျိုးဖြစ်တယ်။
စေတသိကသုခဝေဒနာကို သောမနဿဝေဒနာလို့ သုံးတယ်၊ ကာယိကသုခကိုတော့ သုခဝေဒနာလို့သုံးတယ်။ စေတသိကဒုက္ခကို ဒေါမနဿဝေဒနာလို့ သုံးတယ်၊ ကာယိကဒုက္ခကြတော့ ဒုက္ခဝေဒနာလို့ သုံးတယ်။
အခုသုံးမျိုးအနေနဲ့ ပြောကြရအောင်နော်၊ အဲ့ဒီဝေဒနာသုံးမျိုးမှာ သတ္တဝါတွေသည် နေ့စဉ်ဘာနဲ့အနေများလဲ?၊ လယ်တီဆရာတော်ဘုရားကတော့ ဥပေက္ခာနဲ့ အနေများတယ်လို့ သတ်မှတ်ချက်ရှိတယ်။ ဒီတော့ သတ္တဝါတွေမှာ တစ်နေ့တာ အများဆုံးဖြစ်နေတာကတော့ ဥပေက္ခာဝေဒနာဖြစ်ပါတယ်။
တစ်ခါတုန်းက ဂေါတမလို့အမည်ရတဲ့ မထေရ်တစ်ပါး ရှိခဲ့ဖူးပါတယ်၊ ဂေါတမမထေရ်ဟာ ပုဏ္ဏားမျိုးနွယ်စုကနေ မွေးဖွားလာသူပါ။ သမိုင်းကြောင်းအရဆိုရင် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်မှာ ပုဏ္ဏားဇနီးမောင်နှံနှစ်ယောက်က တစ်နေ့တော့ သားလေး တစ်ယောက် မွေးဖွားပါတယ်။ ကလေးရဲ့အမည်ကို ''ဂေါတမ''လို့ အမည်ပေးလိုက်ကြပါတယ်။ ပုဏ္ဏားမျိုးရိုးမှာဖြစ်လို့ ပုဏ္ဏားတွေရဲ့ကျင့်စဉ်အတိုင်း ကျင့်ရပါတယ်။
ခုနစ်နှစ်အရွယ်ရောက်လာတော့ ပုဏ္ဏားတို့ လျှောက်လှမ်းတဲ့ကျင့်စဉ်အတိုင်း ရွှေငွေအလှူခံ လှည့်လည်ပါတယ်။ လှည့်လည်ရင်းနဲ့ အသပြာတစ်ထောင် ရလာပါတယ်။ ရလာတဲ့အသပြာတစ်ထောင်ကို တစ်နေရာမှာ အပ်နှံထားလိုက်ပါ တယ်။
ဒီလိုနဲ့ ပုဏ္ဏားကျင့်စဉ်လည်းကျင့်၊ ရွှေငွေလည်း လှည့်လည်အလှူခံရင်း တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ်သား ရောက်လာတော့ မကောင်းတဲ့သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ပေါင်းပြီး ကာမဂုဏ်စိတ်တွေက ရုပ်ကောနာမ်ကော တစ်ကိုယ်လုံး ဖြစ်လာပါတယ်။ ကာမဂုဏ်စိတ်တွေ နှိပ်စက်နေလို့ ပြည့်တန်ဆာမတစ်ယောက်ရဲ့အိမ်ကို သွားပါတယ်။ ရထားတဲ့ အသပြာတစ်ထောင်ကိုပေးပြီး တစ်ညတာ နေလိုက်ပါတယ်။ သူကျင့်နေတဲ့ အကျင့်မြတ်ဆိုတာလည်း ပျက်သွားပါတယ်။ ပြည့်တန်ဆာမကလည်း ဂေါတမပုဏ္ဏာလေးရဲ့ပုံစံကို ကြည့်ပြီး ''ကာမဂုဏ်မှာ အစိမ်းသက်သက်ပဲ''ဆိုတာ အတွေ့အကြုံအရ သိရလို့ သိပ်ပြီး စိတ်မပါတဲ့ပုံစံကို ပြပါတယ်။
“လှူပါ”လို့ ပြောလိုက်တာနဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းပဲ ပြေးမမြင်နဲ့။
မင်္ဂလသုတ်မှာ လာတာက ”သုံးတန်စေတနာ ဖြူစင်လန်းလို့ ပေးကမ်း ဝေမျှ လှူနိုင်စေ”တဲ့ ... ။ ကိုယ့်အောက် နိမ့်ကျတဲ့သူတွေကို ပေးကမ်းရမယ်၊ ကိုယ်နဲ့တန်းတူ သူငယ်ချင်း မိတ်ဆွေ အပေါင်းအသင်းတွေကို ဝေမျှရမယ်၊ ကိုယ့်ထက် သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာသာ လွန်တဲ့ ရတနာသုံးပါး၊ ကျေးဇူးကြီးမားတဲ့ မိဘ ဆရာသမား ကျေးဇူးရှိသူတွေကို လှူဒါန်းရပါမယ်။
လူတော်တော်များများက ဘုန်းကြီးကိုလှူမှ အလှူထင်ကြတယ်။ ဘုရားတည်၊ ကျောင်းဆောက်တာကိုပဲ အလှူ ထင်ကြတယ်။
"ဥပနိဿယ"ဆိုသည်မှာ အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိသော အင်အားကြီး မှီရာဟု အဓိပ္ပါယ် ရ၏။
စိတ်နေစိတ်ထားကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်စေ၊ လုပ်ရပ်တစ်ခုကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်စေ၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ကို အကြောင်းပြု၍ ဖြစ်စေ အခြေအနေတခု ဖြစ်ပေါ်လာ၏။
ထိုအခြေအနေ ဖြစ်ပေါ်လာအောင် အထောက်အပံ့ ပေးသော အကြောင်းတရားမှန်သမျှသည် "ဥပနိဿယ" ပင် ဖြစ်သည်။
စိတ်နေစိတ်ထားကို အကြောင်းပြု၍ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် စိတ်နေစိတ်ထားက အကြောင်းတရား၊ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အခြေအနေက အကျိုးတရား ဖြစ်သည်။ ဥပမာ- အများအတွက်ဆိုသည့် စိတ်ထားနှင့် ပရဟိတ လုပ်ခြင်းမျိုးတည်း။
လုပ်ရပ်တစ်ခုကို အကြောင်းပြု၍ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် လုပ်ရပ်က အကြောင်းတရား၊ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အခြေအနေက အကျိုးတရား ဖြစ်သည်။ ဥပမာ- အလှူလုပ်ပြီး ပီတိ ဖြစ်နေခြင်းမျိုးတည်း။
ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက်ကို အကြောင်းပြု၍ အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် ပုဂ္ဂိုလ်က အကြောင်းတရား၊ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အခြေအနေက အကျိုးတရား ဖြစ်သည်။ ဥပမာ- မိတ်ဆွေ ဖိတ်သည့် တရားပွဲကို သွား၍ နာခြင်းမျိုးတည်း။
ဥပနိဿယပစ္စည်း တစ်ခုလုံးကို ခြုံငုံ ကြည့်လျှင် အကြောင်းက ရုပ် နာမ် ပညတ်။ အကျိုးက နာမ်တရား ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ အကြောင်း အကျိုး ဖြစ်နေသည့် ပစ္စည်းကို " ဥပနိဿယပစ္စည်း" ဟု ခေါ်သည်။
"နိဿယ" ဆိုသည်မှာ မှီရာဟု အဓိပ္ပါယ် ရ၏။ အကြောင်းတရားက အကျိုးတရားကို မှီရာအဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြု၏ဟု ဆိုလိုသည်။
သစ်ပင်သည် မြေကြီးကို မှီရ၏။ မြေကြီး မရှိလျှင် သစ်ပင်လည်း မရှိနိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့် မြေကြီးသည် သစ်ပင်ကို မှီရာ အဖြစ်ဖြင့် ကျေးဇူးပြုလျက် ရှိသည်။
ထိုနည်းတူစွာ အကျိုးတရားသည် အကြောင်းတရားပေါ်မှာ မှီရ၏။ ထို့ကြောင့် မှီရာဖြစ်သည့် ရုပ်နာမ်တို့သည် အကြောင်းတရား၊ မှီတတ်သည့် ရုပ်နာမ်တို့က အကျိုးတရား။ ဤကဲ့သို့ အကြောင်းအကျိုး ဖြစ်နေသည့် ပစ္စည်းကို " နိဿယပစ္စည်း" ဟု ခေါ်သည်။
"အညမည" ဆိုသည်မှာ အချင်းချင်း အပြန်အလှန်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရ၏။ အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားသည် "ကျွန်းကိုင်းမှီ ကိုင်းကျွန်းမှီ" ဆိုသကဲ့သို့ အပြန်အလှန် ကျေးဇူးပြုနေကြ၏ဟု ဆိုလိုသည်။
တုတ်သုံးချောင်း ထောက်ထားလျှင် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အပြန်အလှန် မှီနေကြသည့်အတွက် လဲကျ မသွားတော့ပေ။ ထိုနည်းတူစွာ အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားတို့သည် အပြန်အလှန် ကျေးဇူးပြုပြီး ရပ်တည်နေကြ၏။
ထို့ကြောင့် အကြောင်းတရားကလည်း ရုပ်နှင့် နာမ်၊ အကျိုးတရားကလည်း ရုပ်နှင့် နာမ်ပင် ဖြစ်သည်။ ဤကဲ့သို့ အကြောင်းအကျိုး ဖြစ်နေသည့် ပစ္စည်းကို "အညမညပစ္စည်း" ဟု ခေါ်သည်။
"သဟဇာတ" ဆိုသည်မှာ အတူတကွ ဖြစ်ခြင်း၊ ပြိုင်တူဖြစ်ခြင်းဟု အဓိပ္ပါယ်ရ၏။ အကြောင်းတရားသည် အကျိုးတရားကို ပြိုင်တူဖြစ်၍ ကျေးဇူးပြုသည်ဟု ဆိုလိုသည်။
ဆီမီးထွန်းသည့်အခါတွင် မီး တောက်သည်နှင့် တပြိုင်နက် အလင်းရောင် ပေါ်ထွက်လာ၏။ မီးကြောင့် အလင်းရောင် ပေါ်ထွက်လာရကား မီးသည် အကြောင်း၊ အလင်းသည် အကျိုးတည်း။ မီးတည်းဟူသော အကြောင်းနှင့် အလင်းတည်းဟူသော အကျိုးတို့သည် ပြိုင်တူဖြစ်ကြလေသည်။
ထိုနည်းတူစွာ အကြောင်းတရားနှင့် အကျိုးတရားတို့သည် ပြိုင်တူဖြစ်၍ ကျေးဇူးပြုနေကြသည်။
ထို့ကြောင့် ရုပ်နှင့်နာမ်တို့သည် အကြောင်းတရား၊ ယင်းအကြောင်းတရားနှင့် ပြိုင်တူ ဖြစ်လာကြသော ရုပ်နှင့် နာမ်တို့က အကျိုးတရား။ ဤကဲ့သို့ အကြောင်းအကျိုး ဖြစ်နေသည့် ပစ္စည်းကို "သဟဇာတပစ္စည်း" ဟု ခေါ်သည်။
